1. Tổng quan về thuốc tránh thai
Thuốc tránh thai là một loại thuốc chứa nội tiết tố có vai trò ngăn chặn quá trình thụ tinh và quá trình thai nghén, giúp cho chị em phụ nữ có thể kiểm soát việc sinh sản và quyết định thời điểm mang thai. Cơ chế tác dụng chung của thuốc tránh thai là bổ sung một lượng hormon hoặc chất tương tự các hormon Estrogen và Progesterone, gây kích thích cơ chế điều hòa ngược của cơ thể.
Sau khi uống thuốc, nồng độ hormon trong máu cao hơn nồng độ hormon sinh lý, giúp ức chế ngược lại tuyến yên và vùng dưới đồi. Hai vùng này sẽ giảm tiết các hormon FSH và LH, hạn chế quá trình phóng noãn và phát triển của nang trứng. Đồng thời, các hormon được bổ sung còn làm đặc dịch nhầy ở tử cung, làm mỏng niêm mạc tử cung khiến để ngăn quá trình tạo thành trứng, giúp ngừa thai toàn diện.
Hiện nay thuốc tránh thai được phân loại thành thuốc tránh thai khẩn cấp và thuốc tránh thai hàng ngày:
- Thuốc tránh thai khẩn cấp: Thành phần chính là Progestin hàm lượng cao (Levonorgestrel hoặc Mifegestrol,...); sử dụng trong trường hợp cần tránh thai khẩn cấp.
- Thuốc tránh thai hàng ngày: Thành phần chính có thể chỉ chứa Progestin hoặc kết hợp Progestin và và Estrogen (thường là Ethinyl Estradiol (EE)) với liều lượng thấp. Thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin sử dụng cho phụ nữ cho con bú hoặc người có nguy cơ huyết khối cao.
Khi sử dụng thuốc tránh thai đúng cách, hiệu quả ngừa thai có thể lên đến 99%. Bên cạnh đó, thuốc tránh thai hàng ngày còn điều hoà nội tiết, giúp chị em giảm các tình trạng rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh, điều trị hội chứng buồng trứng đa nang và cải thiện mụn nội tiết.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc tránh thai cần có sự hướng dẫn và theo dõi của các chuyên gia y tế để đảm bảo hiệu quả và sự an toàn cho chị em. Đặc biệt, thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên được sử dụng như biện pháp dự phòng khẩn cấp, không nên sử dụng thường xuyên.
2. Tại sao thuốc tránh thai có thể gây nám da?
Nám da là một trong những ảnh hưởng khi dùng thuốc tránh thai, đặc biệt là thuốc tránh thai hàng ngày khiến chị em e ngại sử dụng và tìm kiếm thuốc tránh thai nào không gây nám da. Lý giải cho điều này là do cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản sinh Melanin trong da.
Thuốc tránh thai làm tăng nồng độ Hormon Estrogen trong cơ thể. Hormon này có khả năng kích thích các tế bào sắc tố Melanocytes của cơ thể hoạt động mạnh hơn, dẫn đến sự tăng sản xuất Melanin và hình thành các mảng nám trên da, đặc biệt là ở vùng mặt. Nám da trong trường hợp này được gọi là nám nội tiết. Ngoài ra, thuốc tránh thai cũng làm cho tế bào da trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng, dẫn đến dễ bị tổn thương và gây tiến triển nám.
Nám da có thể xuất hiện trong khoảng thời gian 2 - 3 tháng sau khi sử dụng thuốc tránh thai. Tuy nhiên, không phải ai cũng bị nám da sau khi dùng thuốc tránh thai. Những người có yếu tố nguy cơ bị nám da liên quan đến di truyền và rối loạn nội tiết có tỷ lệ bị nám da sau khi dùng thuốc tránh thai cao hơn. Bên cạnh đó, việc chị em tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời mà không sử dụng biện pháp bảo vệ như kem chống nắng cũng là một yếu tố quan trọng dẫn đến nám da.
3. Có loại thuốc tránh thai nào không gây nám da không?
Trong nhiều trường hợp, ngoài mục đích tránh thai, các loại thuốc tránh thai còn được các bác sĩ kê đơn cho chị em để cân bằng nội tiết, giảm mụn và làm đẹp da. Trong những trường hợp này, chị em thường có thắc mắc có loại thuốc tránh thai nào không gây nám da không để có thể an tâm sử dụng lâu dài.
Về cơ chế, thuốc tránh thai hàng ngày chỉ chứa Progestin có thể giảm nguy cơ gây nám so với thuốc tránh thai kết hợp. Tuy nhiên, không có loại thuốc nào có thể đảm bảo 100% không gây nám da. Tất cả các loại thuốc tránh thai, dù là thuốc uống hay miếng dán đều ảnh hưởng đến nồng độ Hormon sinh dục Estrogen của cơ thể. Do đó, chúng đều có khả năng kích thích sản sinh Melanin và gây nám.
Do vậy, chị em hãy tư vấn với bác sĩ để lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp, đồng thời chăm sóc da và chống nắng kỹ càng để hạn chế nguy cơ nám da.
4. Những lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai để đảm bảo an toàn
Khi sử dụng thuốc tránh thai, để vừa đảm bảo an toàn vừa hạn chế được tình trạng nám da, chị em hãy lưu ý:
- Chỉ uống thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Thông báo cho bác sĩ khi cơ thể có dấu hiệu bất thường trong quá trình dùng thuốc.
- Uống thuốc đều đặn vào cùng một thời điểm trong ngày. Khi quên liều hoặc trong các trường hợp đặc biệt, có thể áp dụng những biện pháp tránh thai khác như sử dụng bao cao su để hạn chế rủi ro khi mang thai không theo mong muốn.
- Sử dụng kem chống nắng và mặc quần áo che chắn da cẩn thận khi đi ngoài trời để giảm tác động từ ánh nắng mặt trời - nguyên nhân phổ biến nhất gây nám da.
- Thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học, tăng cường thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như Vitamin C, E, A,... để củng cố hàng rào bảo vệ da.
- Hạn chế căng thẳng, ngủ đủ giấc và đúng giờ theo nhịp sinh học.
- Chăm sóc da đúng cách: tránh sử dụng các sản phẩm làm sạch có độ pH hay tính bào mòn cao.
Như vậy, hiện nay không có loại thuốc tránh thai nào không gây nám da. Chị em hãy cân nhắc và tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi lựa chọn cho mình phương pháp tránh thai hiệu quả và phù hợp nhất với bản thân.
