1. Cơ thể nhận biết cơn đau như thế nào?
Tổn thương tại chỗ như bỏng ở bàn tay gây kích thích cho các đơn vị tiếp nhận cảm giác đau. Tín hiệu đau được truyền qua những sợi thần kinh nhạy cảm tại nhiều loại mô như da, cơ và các cơ quan nội tạng. Các tín hiệu này được dẫn truyền thông qua các hệ thống dẫn truyền ngoại vi để đưa cảm giác đau đến bộ não. Hệ thống này gồm các sợi thần kinh với kích thước và tốc độ dẫn truyền khác nhau, ví dụ như:
- Sợi thần kinh lớn dẫn truyền thông tin nhanh, thông tin về sự hiện diện của cơn đau tại chỗ.
- Sợi thần kinh thanh mảnh dẫn truyền thông tin chậm, liên quan đến cảm giác đau lan tỏa.
Sau đó, tín hiệu đau được dẫn truyền từ ngoại vi đến tủy sống và cuối cùng đến bộ não. Các cấu trúc khác nhau trong bộ não sẽ phối hợp để giải mã vị trí cũng như tính chất của đau. Cơ thể sẽ đáp lại thông tin về cảm giác đau bằng những phản xạ bảo vệ, ví dụ như co tay lại để tránh nguồn gây bỏng.
Cảm giác đau là cách bảo vệ sức khỏe của cơ thể
Một số vùng trong bộ não được chuyên biệt hóa để lưu giữ cảm nhận và hình thành sự so sánh với các trải nghiệm trong quá khứ. Ví dụ, cảm nhận và so sánh về cảm giác đau khi bị bỏng bởi các tác nhân khác nhau như bỏng lửa, dầu hoặc nước nóng. Những vùng khác của bộ não lại chuyên biệt hơn về mặt cảm xúc và hình thành cách ứng xử của cơ thể khi đối mặt với đau. Đau được xem là phản xạ bảo vệ cơ thể.
2. Cơ thể có thể tự bảo vệ cơ thể bạn
Chất giảm đau gây nghiện nội sinh: Đau là một dấu hiệu cảnh báo quan trọng cho sức khỏe, tuy nhiên cảm giác đau lại là điều gây khó chịu đối với cơ thể. Do đó, cơ thể luôn tìm cách để chống lại cảm giác đau bằng cách bài tiết ra các chất chống đau. Từ năm 1975, những Morphin nội sinh (endorphin, endorphin) được phát hiện có tác dụng ức chế cảm giác đau để bảo vệ cơ thể trước những tổn thương gây đau. Điều này cũng là nền tảng cho việc tạo ra các loại thuốc giảm đau tổng hợp, hay còn được gọi là chất giảm đau gây nghiện ngoại sinh.
3. Cơ chế dẫn truyền đau và điều hoà đau
Cổng kiểm soát đau là khái niệm quan trọng trong việc đánh giá và kiểm soát cảm giác đau. Cơ chế này giải thích việc tín hiệu đau được truyền tải suốt chặng đường nhờ hệ thống điều phối của cơ thể. Tại tủy sống, cánh cổng là một hệ thống lọc quan trọng, giúp lọc tín hiệu đau trước khi truyền tới bộ não. Cánh cổng dẫn truyền đau có thể được mở rộng ít hay nhiều, tùy thuộc vào mức độ đóng hoặc mở của nó, giúp giảm hoặc tăng dung lượng thông tin đau. Đây là giả thuyết cổng kiểm soát được ông Patrick Wall và Ronald Melzack miêu tả vào năm 1965.
Việc điều chỉnh cánh cổng này cũng giúp giải thích những ảnh hưởng của một số phương pháp giảm đau, ví dụ như việc áp dụng nước lạnh lên vùng bị bỏng để giảm đau. Khi cánh cổng được kích hoạt, thông tin đau sẽ bị giảm và cảm giác đau sẽ ít hơn. Ngoài ra, cơ thể cũng tự tiết ra chất giảm đau gây nghiện nội sinh để giảm cảm giác đau thông qua tác động đến cánh cổng.
Cơ thể tự tiết ra chất giảm đau gây nghiện nội sinh để giảm cảm giác đau
Giả thuyết cổng kiểm soát là cơ sở quan trọng trong việc điều trị đau. Bác sĩ có thể điều chỉnh cánh cổng để đóng lại hoặc giảm mức độ mở của nó để giảm cảm giác đau. Việc này cũng giải thích tại sao cảm giác đau có thể xuất hiện khi hệ thống kích thích đau (cánh cổng dễ bị mở hoặc mở một cách quá mức) và hệ thống ức chế đau (suy yếu hệ thống kích hoạt đóng cổng) không cân bằng.
Đau mãn tính là vấn đề sức khỏe toàn cầu, ảnh hưởng đến 20% dân số trên thế giới. Đau mãn tính không chỉ gây đau mà còn gây trầm cảm, lo âu, suy giảm hoạt động và gánh nặng kinh tế cho gia đình và xã hội.
Đau mãn tính là vấn đề sức khỏe toàn cầu, ảnh hưởng đến 20% dân số trên thế giới
Vào tháng 5 năm 2019, phiên bản phân loại mới của Quốc tế về bệnh tật (International Classification of Diseases) là ICD-11 đã được đưa ra, trong đó đau mãn tính được xem là một vấn đề sức khỏe về bệnh. Việc tiếp cận với điều trị chăm sóc ban đầu cần được cân nhắc đối với người bị đau mãn tính, giống như với các loại bệnh tật khác. Triệu chứng đau kéo dài hơn 3 tháng được coi là mắc bệnh đau mạn tính. Bệnh này làm cho chất lượng cuộc sống của người bệnh tồi tệ hơn, do đó việc điều trị sớm và hiệu quả là rất quan trọng.
Ngoài ra, cổng kiểm soát đau là một khái niệm quan trọng trong việc đánh giá và kiểm soát cảm giác đau, với cơ chế tác động thông qua hệ thống điều phối của cơ thể và việc điều chỉnh cánh cổng này cũng giúp giải thích những ảnh hưởng của một số phương pháp giảm đau, giúp giảm thiểu cảm giác đau và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Nếu bạn muốn biết thêm thông tin về chăm sóc sức khỏe, đừng bỏ lỡ mục tin tức, nơi cung cấp đầy những thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe nhé.
Theo dõi web thanhtrangpharm.vn để đón đọc những thông tin hữu ích về sức khỏe nhé.
