1. Thông tin chung về cây cà gai leo
Cây cà gai leo có tên khoa học là Solanum procumbens thuộc họ Cà (Solanaceae). Tại Việt Nam, cây cà gai leo còn được gọi là cà lù, cà quánh, cà gai dây,...
Vùng phân bố:
- Lào, Campuchia, Trung Quốc
- Tại Việt Nam: mọc hoang tại vùng núi thấp đến vùng trung du và đồng bằng, nhiều nhất ở các tỉnh miền Bắc (Thái Bình, Hà Nam, Thanh Hoá, Nghệ An và Thừa Thiên Huế).
Đặc điểm thực vật:
- Cây thân leo, nhỡ
- Chiều dài khoảng 60 - 100cm
- Lá xanh hình trứng hoặc thuôn dài, mọc so le.
- Gốc lá hình lưỡi rìu hoặc hơi tròn, mặt dưới lá nhiều lông trắng, mặt trên lá nhiều gai.
- Ra hoa màu trắng từ tháng 4 đến tháng 9 và kết quả từ tháng 9 đến tháng 12.
- Quả mọng, vỏ bóng, màu đỏ, hạt vàng nhạt, hình đĩa thận.
Cà gai leo là vị thuốc quý đã được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền Việt Nam. Theo y học cổ truyền, vị thuốc cà gai leo hơi the, có tính ấm, tác dụng tán phong thấp, trừ ho, tiêu đờm và cầm máu hiệu quả. Bên cạnh đó, không ít dân tộc ở Tây Nguyên đã sử dụng loài cây này như một vị thuốc giải độc gan, thanh lọc cơ thể cực kỳ hiệu quả.
Theo y học hiện đại, rễ cà gai leo chứa nhiều hoạt chất Alkaloid, Solanin, Flavonoid và Saponin. Những hoạt chất này được coi là thành phần hoạt tính chính đem đến những lợi ích sức khỏe của cà gai leo cho người sử dụng.
2. Cà gai leo là cây thuốc nam giúp giải độc gan hiệu quả
Xu hướng sử dụng thảo dược để cải thiện sức khoẻ và điều trị bệnh đang ngày càng được nhiều người ưa chuộng. Đây cũng đồng thời là lý do cây cà gai leo ngày càng được tìm đến và sử dụng nhiều hơn, đặc biệt là trong chăm sóc sức khỏe gan mật.
Nhiều nghiên cứu, đề tài khoa học tại Việt Nam đã công bố về tác dụng và lợi ích vượt trội của cây cà gai leo với các bệnh lý, tình trạng rối loạn tại gan. Cụ thể về lợi ích của cà gai leo:
2.1. Giải độc gan
Giải độc gan là một trong những lợi ích được ứng dụng phổ biến nhất của cây cà gai leo. Cà gai leo được cho là có khả năng kích thích đào thải các chất chuyển hoá, chất độc ra khỏi gan và cơ thể, đồng thời giúp hạ men gan và thúc đẩy tế bào gan. Lợi ích của cà gai leo giải độc gan đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu khoa học: Theo một luận án Tiến sĩ Y học năm 1998, dịch chiết cà gai leo ngăn chặn các tế bào gan bị tổn thương, đồng thời hạn chế tình trạng gan bị tăng trọng lượng do nhiễm độc tố TNT.
Không chỉ vậy, theo sách “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam”, cây cà gai leo có khả năng giải độc rượu rất tốt. Chỉ cần ngậm hoặc nhai rễ của cây Cà gai leo sẽ giúp uống rượu lâu say hơn. Đồng thời, cà gai leo còn được sử dụng để giải rượu và giảm nhức đầu, mệt mỏi và chóng mặt rất tốt sau các bữa nhậu.
2.2. Hỗ trợ điều trị viêm gan virus
Cà gai leo đã được chứng minh hiệu quả hỗ trợ điều trị viêm gan virus, đặc biệt là viêm gan B rất tốt. Nghiên cứu lâm sàng năm 1999 tại Bệnh viện Quân y 103 do bác sĩ Trịnh Thị Xuân Hòa thực hiện cho thấy sau 2 tháng sử dụng cà gai leo, các triệu chứng viêm gan B như mệt mỏi, chán ăn, tăng men gan và vàng da cải thiện đáng kể. Đồng thời sau 3 tháng, nồng độ virus trong máu của các bệnh nhân giảm rõ rệt, thậm chí có bệnh nhân đã được ghi nhận là âm tính với virus.
Tác dụng này của cà gai leo được cho là chủ yếu đến từ các hoạt chất Glycoalkaloid trong loài cây này. Glycoalcaloid có khả năng chống viêm và ức chế virus hiệu quả, từ đó giúp bảo vệ gan khỏi tác hại của virus và kích thích quá trình phục hồi chức năng gan.
2.3. Cải thiện tình trạng xơ gan
Hoạt chất Glycoalcaloid của cà gai leo được đánh giá là có khả năng ức chế tiến triển của xơ gan. Trong giai đoạn từ năm 1987 đến 2000, Viện Dược liệu Trung ương đã tiến hành hai nghiên cứu quan trọng về tác dụng của cà gai leo trên mô hình thực nghiệm. Kết quả cho thấy, cà gai leo giúp giảm sản xuất Collagen và điều chỉnh hoạt động của Enzyme Collagenase, giúp ngăn chặn hình thành những bó xơ hóa trong gan. Đồng thời, các hợp chất trong cà gai leo có tính kháng viêm và chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào gan khỏi tổn thương do viêm nhiễm và stress oxy hóa. Điều này góp phần duy trì chức năng gan và ngăn chặn sự tiến triển của xơ gan.
2.4. Ngăn ngừa ung thư gan
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh dịch chiết từ cây cà gai leo có có tác dụng ức chế một số dòng tế bào ung thư do virus gây ra như tế bào ung thư do virus HPV gây ung thư cổ tử cụng, tế bào ung thư gan (Hep 3B, PLC/PRF),... Ngoài ra, cà gai leo còn được cho là có khả năng ức chế gen gây ung thư trong cơ thể, giúp hạn chế tối đa sự hình thành tế bào ung thư ác tính.
Ngoài những nghiên cứu trên, còn rất nhiều công trình khoa học khác đã và đang được thực hiện để khẳng định hiệu quả của cà gai leo giải độc gan và cải thiện sức khoẻ.
3. Bài thuốc từ cà gai leo giải độc và cải thiện bệnh lý gan
Bạn có thể theo dõi một số cách sử dụng cà gai leo giải độc gan và cải thiện các bệnh về gan sau đây:
Uống nước cà gai leo
Bạn có thể sử dụng cà gai leo tươi hoặc khô.
Nguyên liệu: 50 - 60g rễ cà gai leo khô hoặc 2 lạng rễ tươi.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Cà gai leo rửa sạch, cho vào nồi chứa khoảng 1,5 lít nước.
- Bước 2: Đun sôi đến khi cạn còn khoảng 600 - 700ml nước thì tắt bếp.
- Bước 3: Để nguội, chắt lấy nước và chia ra uống trong ngày.
Pha trà từ cà gai leo
Nguyên liệu: 50 - 60g cà gai leo khô.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Cà gai leo rửa sạch, cho vào ấm trà và đổ nước sôi để tráng qua 1 lần.
- Bước 2: Sau khi tráng, cho cà gai leo vào nồi cùng nước sôi, hãm trong vòng 10 phút.
- Bước 3: Rót thêm nước sôi vào ấm và dùng trong ngày.
Bài thuốc chữa viêm gan, xơ gan
Nguyên liệu: 30g rễ và cành cà gai leo, 10g cây dừa cạn, 10g cây chó đẻ (diệp hạ châu).
Cách thực hiện:
- Bước 1: Các dược liệu đem đi sao vàng.
- Bước 2: Cho tất cả nguyên liệu vào nồi, sắc với nửa lít nước đến khi cạn còn một nửa thì tắt bếp.
- Bước 3: Để nguội, chắt lấy nước uống làm 2 lần trong ngày. Uống trong vòng 1 tháng.
Bài thuốc Cà gai leo giải độc, chữa viêm gan
Nguyên liệu: 30g cà gai leo, 30g Bán chi liên, 30g cây An xoa.
Cách thực hiện:
- Bước 1: Các dược liệu đem đi sao vàng.
- Bước 2: Cho tất cả nguyên liệu vào nồi, sắc với nửa lít nước đến khi cạn còn một nửa thì tắt bếp.
- Bước 3: Để nguội, chắt lấy nước uống làm 2 lần trong ngày. Uống trong 2 - 3 tháng.
4. Lưu ý khi sử dụng cà gai leo giải độc gan
Cà gai leo mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là giải độc gan và thanh lọc cơ thể. Tuy nhiên, khi sử dụng cà gai leo giải độc gan cần lưu ý:
- Dùng đúng liều lượng cà gai leo theo khuyến cáo, không lạm dụng để tránh ngộ độc Alkaloid.
- Uống cà gai leo giải độc gan cách thời điểm uống thuốc tây 2 tiếng.
- Mua cà gai leo tại các cơ sở uy tín hoặc sử dụng cà gai leo được thu hái bởi người có kinh nghiệm, tránh sử dụng phải cà độc dược hoặc các cây khác có bề ngoài tương tự.
Bên cạnh đó, những đối tượng sau đây không nên sử dụng cà gai leo giải độc gan:
- Người đang bị huyết áp thấp
- Phụ nữ mang thai và cho con bú
- Trẻ em dưới 5 tuổi
- Người bị bệnh lý về thận
- Người đang điều trị bệnh viêm gan virus theo phác đồ của bác sĩ chuyên khoa.
Trên đây là những thông tin về lợi ích của cà gai leo đối với sức khỏe gan mật. Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích về cà gai leo giải độc gan, giúp bạn có thêm kiến thức để chăm sóc sức khỏe cho người thân và gia đình một cách tốt nhất.
