Ngộ độc thực phẩm (hay còn gọi là trúng thực) là bệnh do ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm. Quá trình thực phẩm bị nhiễm độc có thể xảy ra ở bất kỳ công đoạn nào, từ quá trình sản xuất cho đến phân phối và sử dụng. Thực phẩm có thể bị nhiễm độc từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm: ô nhiễm nước, đất hoặc không khí cũng như việc bảo quản và xử lý thực phẩm không hợp vệ sinh.
Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 600 triệu ca bị ngộ độc thực phẩm (gần 1/10 dân số thế giới) và 420.000 người tử vong. Đối với trẻ em dưới 5 tuổi, ngộ độc do thực phẩm chiếm 40% số ca nhập viện, với 125.000 ca tử vong mỗi năm.
1. Dấu hiệu bị ngộ độc thực phẩm cần sơ cấp cứu ngay
Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra vài giờ hoặc vài ngày sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm. Các triệu chứng này thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Một số triệu chứng ngộ độc thực phẩm thông thường là:
- Tiêu chảy
- Buồn nôn hoặc nôn ói
- Đau bụng
- Sốt
2. Các bước sơ cứu người bị ngộ độc thực phẩm tại nhà
Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra với bất kỳ ai ngay sau khi ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm. Vì vậy, việc trang bị cho mình cách sơ cứu ngộ độc thực phẩm để có thể nhanh chóng xử lý khi mình hay ai đó không may rơi vào trường hợp này là thật sự cần thiết. Sau đây là một số biện pháp sơ cứu ngộ độc thực phẩm khi cần thiết:
2.1. Gây nôn
Thuốc gây nôn thường được sử dụng cho những người có dấu hiệu muốn nôn ngay sau khi ăn thực phẩm bị ô nhiễm hoặc cho những người vẫn còn tỉnh táo và không có triệu chứng ngộ độc thực phẩm. Lúc này, người bệnh phải nhanh chóng thực hiện mọi biện pháp để nôn ra hết thức ăn đã ăn vào.
Có thể sử dụng 1 số phương pháp như uống 1 ly nước muối pha loãng (0,9%) rồi dùng ngón trỏ móc, ngoáy (thường gọi là móc họng) vào gốc lưỡi gần cổ họng để tạo phản xạ nôn ở bệnh nhân. Người bệnh nôn được càng nhiều càng tốt. Điều này ngăn không cho chất độc từ thức ăn xâm nhập vào cơ thể và gây hại.
2.2 Cho người bệnh nghỉ ngơi và uống nhiều nước
Ở những người bị ngộ độc thực phẩm, nôn mửa và tiêu chảy thường dẫn đến mất nước. Lúc này, bệnh nhân cần được nghỉ ngơi, uống nhiều nước để tránh mất nước.
Nếu trẻ bị nôn, hãy cho trẻ uống từng ngụm nước nhỏ để bù nước.
Nếu bệnh nhân có kèm theo tiêu chảy hoặc chỉ tiêu chảy, điều quan trọng nhất là cố gắng bù lượng nước và muối đã mất, lúc này có thể sử dụng Oresol để bù nước và cân bằng điện giải.
2.3. Uống Oresol
Khi sử dụng dung dịch Oresol để bù nước cho bệnh nhân, người điều dưỡng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, pha nước theo đúng liều lượng chỉ định, không sử dụng dung dịch đã pha quá 24 giờ, không đun sôi dung dịch.
Trường hợp bị ngộ độc tập thể cần chia nhỏ dung dịch Oresol cho từng người, không uống chung để tránh người bị ngộ độc nặng truyền vi khuẩn cho người bị ngộ độc nhẹ, từ đó người bị nhẹ có thể chuyển biến nặng hơn.
2.4. Đưa đến cơ sở y tế
Sau khi tiến hành quá trình sơ cứu ngộ độc thực phẩm bao gồm các cách gây nôn, bù nước..., mặc dù tình trạng bệnh nhân có dấu hiệu tỉnh táo nhưng vẫn nên đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và thực hiện các biện pháp khẩn cấp.
Dựa trên kết quả đánh giá lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số kỹ thuật như xét nghiệm máu, cấy phân… để tìm ra vi khuẩn gây bệnh, giúp xác định chính xác nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm từ đó có hướng điều trị thích hợp.
3. Lưu ý trong quá trình sơ cứu và chăm sóc bệnh nhân ngộ độc thực phẩm
Khi phát hiện ngộ độc thực phẩm (bằng các dấu hiệu trên), hãy dùng túi bịt kín để đựng mẫu thức ăn nghi ngờ gây ngộ độc hoặc thức ăn bệnh nhân vừa nôn ra để bác sĩ nhanh chóng xác định chính xác nguyên nhân và đưa ra giải pháp xử lý phù hợp .
Sau khi tình trạng ngộ độc đã thuyên giảm, người bệnh cần lưu ý những điều sau:
- Ăn uống lại từ từ, nhẹ nhàng với những thực phẩm dễ tiêu hóa như bánh mì, cơm, thịt gà, chuối,...
- Ngừng ăn nếu cảm thấy buồn nôn trở lại. Tránh các sản phẩm từ sữa, rau sống, caffein, rượu và thức ăn cay trong vài ngày.
- Cân nhắc dùng acetaminophen để giảm triệu chứng, nhưng nếu bạn bị bệnh gan, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ.
- Tránh sử dụng thuốc chống tiêu chảy vì chúng có thể làm chậm quá trình loại bỏ vi khuẩn khỏi đường tiêu hóa.
4. Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm
Chủ động phòng ngừa ngộ độc thực phẩm và bệnh liên quan đến thực phẩm bằng cách:
- Rửa sạch tay trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn.
- Rửa tay sau khi đi vệ sinh, thay tã, hút thuốc, ho, hắt hơi và xì mũi.
- Rửa tay sau khi xử lý thực phẩm sống như trứng, thịt sống,….
- Dùng thớt nhựa (thay vì thớt gỗ) để thái thịt sống.
- Làm sạch hoàn toàn tất cả các bề mặt và đồ dùng tiếp xúc với thực phẩm sống.
- Nấu chín kỹ thịt và trứng trước khi ăn.
- Không ăn hoặc uống thực phẩm làm từ trứng hoặc thịt chưa nấu chín, các sản phẩm từ sữa chưa được tiệt trùng.
- Rửa kỹ tất cả thực phẩm trước khi ăn.
- Tránh lây nhiễm chéo thực phẩm bằng cách bảo quản thực phẩm đã nấu chín, thực phẩm ăn liền tách biệt với thực phẩm sống và trứng.
Nếu bạn muốn biết thêm thông tin về chăm sóc sức khỏe, đừng bỏ lỡ mục tin tức, nơi cung cấp đầy những thông tin hữu ích về chăm sóc sức khỏe nhé.
Theo dõi web thanhtrangpharm.vn để đón đọc những thông tin hữu ích về sức khỏe nhé.
