Viêm khớp đầu gối: nguyên nhân, triệu chứng & cách điều trị hiệu quả

1. Viêm khớp đầu gối là gì?

Viêm khớp đầu gối là tình trạng sụn và mô quanh khớp gối bị tổn thương hoặc thoái hóa, dẫn đến sưng, đau, cứng khớp và hạn chế vận động. Đây là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến nhất, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi.

Theo các chuyên gia cơ xương khớp, viêm khớp đầu gối xảy ra khi lớp sụn khớp - đệm giúp khớp vận động trơn tru - bị bào mòn theo thời gian hoặc do chấn thương, khiến xương ma sát trực tiếp với nhau, gây đau và viêm.

Ảnh: Tình trạng viêm khớp đầu gối

Căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng đi lại, mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

Tóm lại, viêm khớp đầu gối là tình trạng viêm và thoái hóa tại khớp gối, khiến người bệnh đau nhức, sưng đỏ và khó cử động linh hoạt — một dấu hiệu cảnh báo cần được chú ý ngay từ đầu.

2. Nguyên nhân gây viêm khớp đầu gối

Viêm khớp đầu gối là kết quả của sự kết hợp nhiều yếu tố: tuổi tác, chấn thương, cân nặng, di truyền và thói quen sinh hoạt. Việc xác định đúng nguyên nhân viêm khớp gối giúp người bệnh chọn được hướng điều trị phù hợp, ngăn ngừa thoái hóa khớp gối và đau khớp gối khi vận động trở nên nghiêm trọng hơn.

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất được các chuyên gia xương khớp chỉ ra:

2.1. Tuổi tác và quá trình thoái hóa khớp gối tự nhiên

Tuổi càng cao, sụn khớp gối càng mất tính đàn hồi, lượng dịch khớp giảm, khiến các đầu xương cọ xát trực tiếp với nhau. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm khớp đầu gối ở người trung niên và người cao tuổi.

Quá trình thoái hóa khớp gối diễn ra âm thầm, ban đầu chỉ là đau đầu gối nhẹ khi leo cầu thang, sau đó lan dần thành đau khớp gối mãn tính kèm cứng khớp buổi sáng. Nếu không điều trị sớm, tình trạng viêm sẽ lan rộng và làm biến dạng khớp gối.

2.2. Chấn thương và tác động cơ học

Các chấn thương như bong gân, trật khớp, rách sụn chêm hoặc dây chằng đầu gối có thể phá vỡ cấu trúc ổn định của khớp, tạo điều kiện cho viêm phát triển. Sau khi chấn thương, vùng khớp gối thường sưng đau và khó cử động, đặc biệt là khi thời tiết lạnh.

Ảnh: Các chấn thương tạo điều kiện cho viêm khớp đầu gối phát triển

Ngay cả những vi chấn thương lặp lại (chạy bộ sai tư thế, chơi thể thao quá sức, ngồi xổm lâu) cũng có thể khiến khớp gối bị tổn thương mạn tính, làm đau khớp gối khi vận động ngày càng nặng.

2.3. Thừa cân, béo phì và áp lực lên khớp gối

Khớp gối là khớp chịu tải trọng lớn nhất cơ thể. Khi cân nặng vượt mức, mỗi bước đi đều tạo thêm áp lực lên khớp gối, khiến sụn nhanh mòn, dịch khớp giảm và gây viêm. 

Nghiên cứu cho thấy người béo phì có nguy cơ viêm và thoái hóa khớp gối cao gấp 3 – 5 lần người bình thường. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến khớp gối, mà còn gây tổn thương dây chằng và cơ quanh khớp, khiến đau đầu gối kéo dài.

2.4. Yếu tố di truyền và cấu trúc cơ địa

Một số người có cấu trúc xương lệch trục hoặc yếu tố di truyền khiến mô sụn dễ tổn thương, kém tái tạo. Khi kết hợp với tuổi tác, vận động sai hoặc chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, tình trạng viêm khớp có thể xuất hiện sớm hơn bình thường — thậm chí từ tuổi 30–40.

2.5. Lối sống, thói quen và yếu tố nghề nghiệp

Ngồi lâu, ít vận động, thường xuyên mang giày cao gót, làm việc trong môi trường phải đứng hoặc quỳ nhiều giờ đều làm tăng nguy cơ đau khớp gối.

2.6. Bệnh lý nền và rối loạn chuyển hóa

Các bệnh như gout, tiểu đường, viêm khớp dạng thấp, rối loạn chuyển hóa lipid… đều có thể gây viêm và phá hủy sụn khớp theo thời gian. Nếu không kiểm soát tốt, chúng sẽ dẫn đến viêm khớp đầu gối mạn tính, làm giới hạn vận động và gây đau dai dẳng. 

3. Triệu chứng viêm khớp đầu gối thường gặp

Viêm khớp đầu gối là bệnh lý tiến triển chậm nhưng biểu hiện của nó lại rất rõ ràng và đặc trưng, dễ nhận biết nếu bạn quan sát kỹ những thay đổi ở vùng khớp gối. Việc nắm bắt sớm dấu hiệu viêm khớp gối không chỉ giúp chẩn đoán bệnh sớm, mà còn ngăn chặn quá trình thoái hóa khớp diễn ra nhanh hơn.

Ảnh: Triệu chứng viêm khớp đầu gối thường gặp

Dưới đây là những triệu chứng phổ biến nhất của viêm khớp đầu gối mà bạn cần đặc biệt lưu ý:

3.1. Đau đầu gối âm ỉ hoặc dữ dội kéo dài

Triệu chứng đầu tiên và phổ biến nhất của viêm khớp đầu gối là đau đầu gối. Cơn đau thường xuất hiện âm ỉ lúc đầu, tăng dần khi vận động, leo cầu thang hoặc đứng lên ngồi xuống. Khi bệnh tiến triển, cơn đau có thể kéo dài cả khi nghỉ ngơi, đặc biệt là ban đêm.

Cảm giác đau xuất phát từ tổn thương sụn khớp và phản ứng viêm, khiến các đầu xương cọ xát nhau. Một số người mô tả cơn đau như “đau nhói sâu trong khớp”, nhất là khi thời tiết thay đổi.

3.2. Sưng đầu gối và nóng đỏ quanh khớp

Khi xảy ra viêm khớp đầu gối, dịch khớp tăng tiết và tích tụ trong ổ khớp, gây sưng đầu gối rõ rệt. Da vùng khớp có thể nóng lên, đỏ nhẹ và căng bóng.

Đây là một trong những dấu hiệu viêm khớp gối dễ nhận thấy bằng mắt thường. Nếu bạn thấy đầu gối sưng to, đau khi chạm vào, di chuyển khó khăn, thì khả năng cao bạn đang bị viêm khớp đầu gối cấp tính hoặc tràn dịch khớp gối.

3.3. Cứng khớp buổi sáng

Một đặc trưng rất điển hình của viêm khớp đầu gối là tình trạng cứng khớp buổi sáng. Sau khi ngủ dậy hoặc ngồi lâu, người bệnh thường thấy khớp khó duỗi thẳng, phải xoa bóp hoặc vận động vài phút mới trở lại bình thường.

Cảm giác cứng khớp này là do dịch khớp ứ đọng và viêm màng hoạt dịch, khiến khớp mất linh hoạt tạm thời. Nếu triệu chứng kéo dài trên 30 phút mỗi sáng, đó là dấu hiệu của viêm khớp mạn tính.

3. 4. Khó cử động khớp gối và nghe tiếng lạo xạo khi di chuyển

Ở giai đoạn nặng hơn, viêm khớp đầu gối khiến khó cử động khớp gối, đặc biệt khi co duỗi hoặc thay đổi tư thế. Người bệnh có thể nghe thấy tiếng lạo xạo, rắc rắc phát ra từ trong khớp – dấu hiệu cho thấy sụn khớp đã bị bào mòn. 

Tình trạng này thường đi kèm giới hạn biên độ vận động, khiến việc đi lại, leo cầu thang hoặc ngồi xổm trở nên khó khăn. Một số người cảm giác “khớp gối như bị kẹt lại”, không thể duỗi thẳng hoàn toàn.

3.5. Biến dạng khớp và yếu cơ quanh gối

Nếu viêm khớp đầu gối kéo dài không được điều trị, cấu trúc khớp có thể biến dạng. Đầu gối cong vào trong (chân chữ X) hoặc ra ngoài (chân chữ O), làm mất cân bằng khi di chuyển.

Cơ đùi và cơ bắp chân yếu dần, khiến người bệnh đi khập khiễng, giảm khả năng giữ thăng bằng và dễ té ngã — hậu quả nặng nề của bệnh viêm khớp đầu gối mạn tính.

4. Cách điều trị viêm khớp đầu gối hiệu quả 

Viêm khớp đầu gối là bệnh lý mạn tính, nhưng nếu được điều trị đúng cách – giảm đau đúng, tập đúng, ăn đúng – người bệnh hoàn toàn có thể sống khỏe, vận động linh hoạt và phòng ngừa tái phát.

 Dưới đây là 3 phương pháp điều trị viêm khớp đầu gối được bác sĩ khuyến nghị và bạn có thể áp dụng ngay tại nhà.

4.1. Điều trị bằng thuốc - Giảm đau và chống viêm đúng cách

Thuốc giúp kiểm soát cơn đau, giảm sưng và ngăn tổn thương lan rộng. Tuy nhiên, cần dùng đúng liều – đúng thời điểm – đúng hướng dẫn bác sĩ.

Khi bị đau hoặc sưng nhiều

- Uống thuốc giảm đau, kháng viêm NSAIDs như Diclofenac, Ibuprofen, Meloxicam sau bữa ăn 1–2 lần/ngày (theo chỉ định bác sĩ).

- Nếu đau nhẹ, bạn có thể dùng Paracetamol 500–1000mg mỗi 6–8 giờ, không quá 4g/ngày.

- Không tự ý dùng kéo dài hơn 10 ngày, vì có thể gây hại dạ dày, gan hoặc thận.

Nếu đau kéo dài không giảm

- Bác sĩ có thể chỉ định tiêm Corticoid nội khớp – giúp giảm viêm nhanh trong vài ngày, nhưng chỉ nên tiêm tối đa 3 lần/năm.

- Với người bị khô khớp, có thể tiêm Hyaluronic Acid (dịch nhờn nhân tạo) 3–5 mũi, cách nhau 1 tuần để bôi trơn và phục hồi khớp gối.

4.2. Vật lý trị liệu – Phục hồi vận động khớp gối tại nhà

Sau khi cơn đau đã được kiểm soát, giai đoạn phục hồi vận động khớp gối đóng vai trò vô cùng quan trọng. Mục tiêu là tăng sức mạnh cơ quanh khớp, giảm cứng khớp và lấy lại độ linh hoạt tự nhiên cho đầu gối. Việc kết hợp chườm, trị liệu và tập luyện đều đặn mỗi ngày sẽ giúp người bệnh cải thiện rõ rệt khả năng vận động mà không cần phụ thuộc quá nhiều vào thuốc.

Chườm và vật lý trị liệu hàng ngày

Để khớp gối vận hành trơn tru hơn, người bệnh nên duy trì chườm và trị liệu nhẹ mỗi ngày theo hai khung thời gian cố định:

- Buổi sáng: Chườm ấm trong khoảng 15–20 phút trước khi vận động giúp khớp mềm ra, giảm cảm giác cứng khớp sau khi ngủ dậy.

- Buổi tối: Khi khớp có dấu hiệu sưng hoặc mỏi, chườm lạnh 10–15 phút sẽ giúp giảm viêm và làm dịu đau nhanh chóng.

Ảnh: Cách làm dịu đau khớp gối nhanh chóng

Nếu có điều kiện, bạn nên đến phòng vật lý trị liệu 2–3 buổi/tuần để được thực hiện các liệu pháp chuyên sâu như chiếu hồng ngoại, siêu âm trị liệu hoặc điện xung giảm đau. Những phương pháp này giúp kích thích tuần hoàn máu, giảm sưng viêm và thúc đẩy quá trình phục hồi khớp gối.

Các bài tập phục hồi khớp gối dễ thực hiện

Song song với vật lý trị liệu, người bệnh nên duy trì các bài tập nhẹ nhàng tại nhà mỗi ngày 20–30 phút. Các bài tập này vừa giúp tăng sức mạnh cơ đùi, vừa cải thiện khả năng vận động mà không gây áp lực lên khớp.
Lưu ý: Tập chậm, đều, không gắng sức. Nếu thấy đau nhói, nên dừng lại và nghỉ vài phút trước khi tiếp tục.

- Duỗi gối thụ động: Ngồi trên ghế, đặt chân bị đau lên ghế đối diện, giữ thẳng 10 giây, sau đó hạ xuống nhẹ nhàng. Lặp lại 10 lần để giúp khớp giãn ra và tăng độ linh hoạt.

- Nâng chân thẳng: Nằm ngửa, duỗi thẳng một chân, nâng lên cao khoảng 30cm, giữ 5 giây rồi hạ xuống chậm rãi. Lặp lại 15 lần để tăng sức cơ đùi trước.

- Đạp xe tại chỗ: Tập 15 phút/ngày với tốc độ nhẹ nhàng để phục hồi khớp gối mà không tạo áp lực trực tiếp lên sụn khớp.

- Tư thế Yoga “Bridge Pose”: Nằm ngửa, co đầu gối, hai bàn chân đặt song song trên mặt sàn, từ từ nâng hông lên, giữ 5 giây, sau đó hạ xuống. Lặp lại 10 lần giúp tăng sức cơ đùi, lưu thông máu và giảm đau khớp gối hiệu quả.

Dụng cụ hỗ trợ khi vận động

Để giảm tải áp lực lên đầu gối trong quá trình phục hồi, bạn nên sử dụng các dụng cụ hỗ trợ phù hợp:

- Đai bảo vệ khớp gối: Dùng khi đi bộ, leo cầu thang hoặc tập luyện để ổn định khớp và tránh trượt sụn.

- Gậy chống: Giúp giảm 20–30% trọng lực tác động lên khớp gối, đặc biệt hữu ích với người lớn tuổi hoặc người mới phẫu thuật khớp.

- Gối kê: Khi ngủ, nên kê một chiếc gối mỏng dưới đầu gối để giảm căng cơ và giúp tuần hoàn máu tốt hơn.

4.3. Điều trị từ gốc

Song song với thuốc và vật lý trị liệu, dinh dưỡng và thảo dược thiên nhiên đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong quá trình điều trị viêm khớp đầu gối. Đây là “liệu pháp từ gốc”, giúp giảm viêm, nuôi dưỡng sụn khớp, phục hồi mô liên kết và phòng tái phát bệnh.

Thảo dược thiên nhiên giúp giảm đau và kháng viêm

Các hoạt chất tự nhiên có trong nghệ vàng hay gừng đã được nghiên cứu chứng minh có hiệu quả rõ rệt trong việc giảm sưng đau, chống viêm và hỗ trợ tái tạo sụn khớp.

- Nghệ vàng:
Curcumin là hoạt chất nổi bật trong nghệ, có khả năng ức chế men gây viêm COX-2, tương tự thuốc giảm đau nhưng an toàn hơn.
Cách dùng: Uống 500–1000mg curcumin mỗi ngày sau bữa ăn. Có thể dùng dạng viên nang hoặc trộn 1 muỗng bột nghệ với sữa ấm.

- Gừng, ngải cứu, lá lốt:
Các vị thuốc dân gian này có tính ấm, giảm đau và lưu thông khí huyết, thích hợp cho người bị viêm khớp đầu gối mãn tính.

Cách áp dụng:

- Ngâm chân: đun nước gừng, ngải cứu và muối hột, ngâm 15 phút trước khi ngủ để giảm đau khớp.

- Chườm nóng: rang ngải cứu với muối, bọc vào khăn và chườm đầu gối mỗi tối 10–15 phút giúp giảm viêm hiệu quả. 

Mẹo nhỏ: Có thể kết hợp các thảo dược này trong thực đơn hàng ngày – ví dụ: dùng gừng tươi trong món ăn, uống sữa nghệ buổi sáng, hoặc ngâm chân bằng thảo dược vào buổi tối.

3.2. Dinh dưỡng khoa học cho người bị viêm khớp đầu gối

Một chế độ ăn hợp lý giúp tăng cường sức khỏe xương khớp, giảm viêm và tái tạo sụn. Dưới đây là nguyên tắc “ĂN GÌ – KIÊNG GÌ” cụ thể mà ai cũng có thể áp dụng.

Thực phẩm nên tăng cường:

- Thực phẩm giàu Omega-3: cá hồi, cá thu, cá ngừ, hạt chia, óc chó.

Công dụng: giảm phản ứng viêm, cải thiện độ trơn khớp.

- Rau xanh đậm và trái cây tươi: cải bó xôi, bông cải xanh, cà rốt, cam, bưởi, kiwi - chứa nhiều vitamin C, E và chất chống oxy hóa giúp chống viêm và bảo vệ sụn khớp.

- Thực phẩm giàu canxi & collagen: sữa ít béo, sữa chua, nước hầm xương, da cá.
Công dụng: tăng mật độ xương và hỗ trợ tái tạo mô sụn khớp.

- Ngũ cốc nguyên hạt, đậu nành, hạt bí: giàu protein thực vật giúp phục hồi mô khớp và giảm thoái hóa.

Ngoài ra, người bị viêm khớp đầu gối, khô khớp hoặc thoái hóa khớp có thể tham khảo thêm các sản phẩm bổ sung như viên uống Habos, với công thức đặc biệt giúp tăng tiết dịch nhờn cho khớp và tái tạo mô sụn khớp, làm trơn ổ khớp, giúp khớp vận động linh hoạt. Sản phẩm này cũng hỗ trợ giảm khô khớp và làm chậm quá trình lão hóa khớp, giúp cải thiện tình trạng đau nhức, cứng khớp, và khó khăn trong vận động.

Ảnh: Habos - Viên uống bổ khớp

Thực phẩm cần hạn chế:

- Thịt đỏ, đồ chiên rán, thức ăn nhanh: chứa nhiều chất béo bão hòa, làm tăng viêm khớp.

- Đường tinh luyện và nước ngọt có gas: thúc đẩy phản ứng viêm toàn thân, khiến khớp đau nhức hơn.

- Rượu bia, thuốc lá: ức chế hấp thu canxi, phá hủy sụn và mô khớp.

Thói quen ăn uống & sinh hoạt:

- Uống 2 lít nước/ngày, ưu tiên nước ấm để giữ khớp mềm mại.

- Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, tránh ăn quá no hoặc quá muộn.
- Duy trì cân nặng lý tưởng – giảm mỗi 5kg cân nặng giúp giảm 20kg áp lực lên khớp gối.
- Ăn chậm, nhai kỹ, kết hợp đi bộ 20 phút sau bữa tối giúp tăng tuần hoàn máu đến khớp gối.
3.3. Lối sống và thói quen hỗ trợ điều trị lâu dài

Dinh dưỡng và thảo dược chỉ phát huy tối đa khi kết hợp cùng lối sống khoa học:

- Duy trì tập luyện nhẹ nhàng mỗi ngày: đi bộ, đạp xe, yoga hoặc bơi lội.

- Tránh ngồi xổm, leo cầu thang quá lâu, mang vác vật nặng.

- Ngủ đủ 7–8 tiếng, giữ tinh thần thoải mái, hạn chế stress vì stress làm tăng phản ứng viêm.

- Nếu phải ngồi làm việc lâu, nên đứng dậy duỗi chân 2–3 phút mỗi 45 phút để khớp không bị cứng.

5. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Viêm khớp đầu gối là bệnh có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm, nhưng nhiều người thường chủ quan cho rằng chỉ là đau nhức do thời tiết nên tự xoa bóp hoặc uống thuốc giảm đau. Trên thực tế, điều này có thể khiến bệnh âm thầm tiến triển và gây thoái hóa khớp vĩnh viễn.
Vì vậy, bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa Cơ Xương Khớp khi gặp một hoặc nhiều dấu hiệu sau đây:

1. Cơn đau khớp kéo dài hơn 1–2 tuần

Nếu bạn bị đau đầu gối liên tục dù đã nghỉ ngơi, chườm ấm hay dùng thuốc giảm đau nhẹ mà không cải thiện, rất có thể sụn khớp đã bị tổn thương sâu.
Đây là dấu hiệu sớm của viêm khớp đầu gối mạn tính, cần được chẩn đoán bằng X-quang hoặc MRI để xác định mức độ tổn thương.

2. Khớp sưng, nóng đỏ hoặc biến dạng

Khi khớp gối sưng to, có cảm giác nóng, đỏ hoặc lệch trục, đó là biểu hiện viêm mạnh hoặc tràn dịch khớp.

- Tuyệt đối không tự chọc hút dịch hoặc đắp thuốc dân gian.

- Việc này cần được thực hiện tại cơ sở y tế, nơi bác sĩ có thể hút dịch khớp, xét nghiệm dịch và tiêm thuốc kháng viêm tại chỗ nếu cần thiết.

3. Đau kèm sốt, sụt cân, mệt mỏi

Trường hợp đau khớp kèm sốt, ớn lạnh, chán ăn hoặc sụt cân có thể là biểu hiện của nhiễm trùng khớp hoặc bệnh lý viêm khớp tự miễn.
Đây là tình huống nguy hiểm, cần khám và điều trị ngay để tránh biến chứng nặng như phá hủy khớp hoặc nhiễm khuẩn huyết.

Hy vọng bài viết này sẽ cung cấp những kiến thức bổ ích về cứng khớp ngón tay. Dược Mỹ Phẩm Thanh Trang tự hào là nhà phân phối độc quyền sản phẩm Sanct Bernhard tại Việt Nam. Với mạng lưới hơn 5.000 điểm bán tại các nhà thuốc lớn nhỏ trên toàn quốc, chúng tôi cam kết mang đến sản phẩm chính hãng, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của mọi gia đình.

Liên hệ với chúng tôi:

- Website: https://thanhtrangpharma.vn

- Fanpage: facebook.com/DuocMyPhamThanhTrang

- YouTube: https://www.youtube.com/@ThanhTrangPharma-hn

- Email: xnkthanhtrang@gmail.com

- Hotline: 0866 448 139